Het jaar 2019 was een kinderboekenjaar vol interessante en originele boeken maar met minder expliciete uitschieters dan wel eens het geval is. Vooral veel mooie boeken en dat is eigenlijk prima. Geen gedoodverfde winnaar dus voor de kinderboekenprijzen volgend jaar, al maakt de nummer 1 uit deze lijst in mijn ogen de grootste kans.
Een lijst met 25 boeken, van grote uitgeverijen maar ook van kleine. Met bekende en nieuwe namen. Met verhalen, gedichten, prenten, bewerkingen en vertalingen. Precies die veelzijdigheid maakt het kinderboek zo geweldig interessant.
Dank aan iedereen voor alle mooie producties, dank aan de uitgeverijen en dank aan alle bezoekers van JaapLeest. Tot volgend jaar.
Onder iedere titel staat een fragment uit de bespreking op JaapLeest, klik op de titel voor de volledige bespreking.
1 – Wat je moet doen als je over een nijlpaard struikelt van Edward van de Vendel en Martijn van der Linden – dichtbundel – Querido
‘Wat je moet doen als je over een nijlpaard struikelt’ is poëzie om van te smullen. Grappig en toegankelijk maar ook absurd en vervreemdend, met een prettige rode draad. Want het hoeft natuurlijk niet, dat je er iets aan hebt, aan kunst. Maar het mag wel.
2 – Het werkstuk van Simon van der Geest, illustraties: Karst-Janneke Rogaar, jeugdboek, Querido
Het werkstuk is meeslepend en filmisch geschreven, een tikje overvol, met een hoog pageturner-gehalte. Met name de Freek Vonk-achtige tocht door Suriname is adembenemend.
3 – Overdag is hij een krokodil, Giovanni Zoboli, illustraties: Mariachiara Di Giorgi, prentenboek, BBNC
De lichte spanningsboog komt op een manier tot extase die ik zelden eerder in een prentenboek zag. Geen tranen van het lachen hoor, of enorme schrik. Meer een uitroep in de trant van: oh maar natuurlijk, zo zit het!!!
4 – Drama Queen van Derk Visser, jeugdboek, Gottmer
De twee, eigenlijk beiden nog kinderen, zijn tot elkaar veroordeeld en proberen zo goed en kwaad als mogelijk iets van het leven te maken. Dat lukt met vallen en op staan en wordt door Visser met veel gevoel beschreven.
5 – Julian is een zeemeermin, Jessica Love, vertaling: Loes Randazzo, prentenboek, Randazzo
Oma accepteert Julian zoals hij is. Ze stelt geen vragen, maakt geen opmerkingen. Het zijn de sleutelprenten in een bijzonder prentenboek over gender, een onderwerp dat ook voor jongere kinderen gelukkig geen taboe meer is
6 – De boom met het oor, Annet Schaap, illustraties: Philip Hopman, gëillustreerd kinderboek, Querido
Schaap bewijst met deze tussendoortekst nog veel meer in haar mars te hebben, Lampje was geen incident. Maar dit boek wordt tot grote hoogte gestuwd door de samenwerking met Philip Hopman.
7 – IJzerkop, Jean-Claude van Rijckeghem, historisch jeugdboek, Querido
Maar het is vooral de prachtige taal die IJzerkop tot een bijzonder boek maakt. Hard, humoristisch en met veel mooie uitdrukkingen en schitterende dialogen.
8 – Jane, de vos en ik, Fanny Britt, illustraties Isabelle Arsenault, vertaling: Studio Peter de Raaf /Arend Jan van Oudheusden, graphic novel, Querido
Met veel gevoel en inleving zet Arsenault het meisje neer, met wie je niet anders kan dan meevoelen.
9 – Bizar van Sjoerd Kuyper, jeugdboek, Hoogland & Van Klaveren
Bizar zit heel knap in elkaar en is een leeservaring die naar adem doet happen. Kuyper daagt uit, schmiert, ontregelt en lijkt in dit bijna-magnum-opus nog eens te willen raken aan alles wat hij nog kwijt wil.
10 – De bijzondere woorden van Gioia, van Enrico Galiano, vertaling: Ada Duker en Henrieke Herber, young adult, uitgeverij Luitingh Sijthoff
Uiteindelijk is er overal taal voor, ook voor zaken die lastig te begrijpen zijn of nauwelijks in woorden uit te drukken.
11 – De weglopers, van Ulf Stark, illustraties: Kitty Crowther, vertaling: Edward van de Vendel, kinderboek, Querido
Stark is de meester van de veelzeggende dialogen waarin de angst en twijfel van opa over de dood, maar ook de liefde voor zijn kleinzoon in volle glorie aan bod komt
12 – Adres Onbekend van Susin Nielsen, vertaling: Lydia Meeder en Barbara Zuurbier, jeugdboek, Lemniscaat
Het is de verdienste van Nielsen dat ze nooit doorslaat in ongein en van de personages en het verhaal dus geen karikatuur maakt. En oh ja, ik wil dat er echt een koffieshop komt die ‘Bean there, Donut that’ heet.
13 – Homme en het noodgeval van Annejan Mieras, jeugdboek, Lemniscaat
Een gedicht van Nobelprijswinnares Wslawa Szymborska als rode draad gebruiken, zonder dat het over de hoofden van kinderen heen gaat. Dan heb je wat in je mars.
14 – Uit elkaar van Bette Westera, illustraties: Sylvia Weve, poëzie, Gottmer
Beeldend en heel direct beschrijft Westera al die gevoelens en observaties van kinderen die te maken hebben met ouders die het samen niet langer rooien.
15 – De veger van Jonathan Auxier, vertaling: Esther Ottens, jeugdboek, Billy Bones
De veger is een liefdevol verhaal over vriendschap maar ook over armoede en mogen zijn wie je bent.
16 – Het ei van Diet Groothuis, illustraties: Ingrid & Dieter Schubert, prentenboek, Hoogland & Van Klaveren
De tekst is poëtisch en volledig uitgekamd, er staat geen woord teveel of te weinig. Het moet er staan zoals het er staat en dat voel je als lezer.
17 – Björn en de wijde wereld van Delphine Perret, vertaling: Edward van den Vendel, kinderboek met illustraties, Davidsfonds/Infodok
We hielden al veel van Björn maar nu is het definitief aan. Wat een leuke beer is hij toch.
18 – Pinokkio van Carlo Collodi, bewerking: Pietha de Voogd, illustraties: Sjaak Rood, jeugdboek, Novocento
Het is een uiterst verzorgde uitgave met een geweldig omslag met stevige rode band. Zo hoort de heruitgave van een klassieker eruit te zien.
19 – Cicade van Shaun Tan, vertaling: Bart Moeyaert, Querido
Tan laat zien wat vrijheid is en geeft op een ingenieuze manier commentaar op het menselijk werkend bestaan, dat volgens hem bestaat uit vaste patronen en herhalingen, grijs en fantasieloos
20 – Slaap Lekker! van Mattias de Leeuw, prentenboek, Lannoo
Het traineren rond het slaapritueel is een uitermate herkenbaar thema voor veel jonge ouders. En het is al talloze malen in prentenboeken aan de orde gekomen. Mattias de Leeuw voegt er een origineel boek aan toe.
21 – Die zomer met Jente, van Enne Koens, kinderboek, Luitingh-Sijthoff
Koens weet de gedachtenwereld van een meisje van 11 feilloos te raken.
22 – Tijger van Jan Jutte, prentenboek, Lemniscaat
Een warm voorleesverhaal waarin Jutte verstilling afwisselt met uitbundigheid.
23 – Brons van Linda Dielemans, illustraties Sanne te Loo, non-fictie, Fontaine
Het boek kent een een opzet waarin fictie en non-fictie elkaar afwisselen en alsof dat nog niet genoeg is, komt Dielemans met een slimme zet: ze geeft het materiaal een stem en laat de voorwerpen aan het woord
24 – Niemand ziet het van Dolf Verroen, illustraties: Charlotte Dematons, kinderboek, Leopold
Verroen maakt het niet mooier dan het was in dit zeer autobiografische en dicht op de huid geschreven (zelf)portret.
25 – Aladdin – hervertelling door Sjoerd Kuyper, illustraties: meerdere illustratoren, prentenboek, Hoogland & Van Klaveren.
Het klassieke verhaal blijft overeind, in de Oosterse sfeer met een djinn en een sultan.